Το Πάσχα, που αποτελεί τη μεγαλύτερη θρησκευτική γιορτή των Χριστιανών, συνδέεται, ανάμεσα στο σερβικό λαό, με σειρά ωραίων λαϊκών εθίμων, που έχουν μέσα τους και εκκλησιαστικό και ειδωλολατρικό χαρακτήρα. Για το θέμα αυτό γράφει η δημοσιογράφος Γελίτσα Ταπούσκοβιτς.
Είναι γεγονός ότι, όταν μιλάμε για τα έθιμα που συνδέονται με το Πάσχα, πρέπει να αναφέρουμε ότι σχετικά μ’αυτό η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει υιοθετήσει και ορισμένα ειδωλολατρικά και προχριστιανικά ήθη και έθιμα, στα οποία έβαλε χριστιανική σφραγίδα, και ο λαός τα αποδέχθηκε. Έτσι, σε ορισμένα διαμερίσματα της Σερβίας ο λαός πιστεύει ότι τη Μεγάλη Παρασκευή, δηλαδή την ημέρα κατά την οποία σταυρώθηκε ο Κύριος Ημών Ιησούς Χριστός, σταματάνε τα πάντα, το νέρο σταματάει να τρέχει και οι άνεμοι σταματάνε να φυσάνε, η γη σείεται και όλη η Φύση εκφράζει τη λύπη της. Για αυτό, στην περιοχή του βουνού Χόμολιε, της Ανατολικής Σερβίας, τη Μεγάλη Παρασκευή οι γυναίκες δεν ένιπταν το πρόσωπό τους και δε χτένιζαν τα μαλλιά τους, και στο χωριό Popovo polje οι χωρικοί δεν έκαναν καμία δουλειά με βελόνες και με καρφιά, για να μην πληγώσουν τα τραύματα του Χριστού. Επίσης, τότε δεν έπιναν κρασί, λέγοντας πως πίνουν το αίμα του. Ήταν απαγορευμένο κάθε έργο στο σπίτι και στο χοράφι, και το μόνο που επιτρεπόταν ήταν οι προετοιμασίες για τον εορτασμό του Πάσχα, και κυρίως το βάψιμο αυγών.
Στη Σερβία οι νοικοκυρές βάφουν αυγά τη Μεγάλη Πέμπτη ή τη Μεγάλη Παρασκευή, και αυτό μπορούσαν να το κάνουν μόνο οι νοικοκυρές και κανένας άλλος, σεβόμενες την προκαθορισμένη διαδικασία βαψίματος. Παρότι υπάρχουν πολλά και διάφορα χρώματα, πάντως, το κόκκινο χρώμα κυριαρχεί, και σε ορισμένα μέρη της Σερβίας οι νοικοκυρές βάφουν μόνο κόκκινα αυγά. Ανήμερα το Πάσχα τα μέλη της οικογένειας τσουγκρίζουν τα αυγά και τα τρώνε για πρόγευμα. Ιδίως το τσούγκρισμα των αβγών προκαλεί μεγάλη χαρά στα παιδιά, αλλά και στους γονείς τους. Και εδώ στη Σερβία, όπως και παντού στο χριστιανικό κόσμο, βάφονται κυρίως κόκκινα αβγά, παρότι υπάρχουν και άλλα χρώματα. Σύμφωνα με την παράδοση, η Μαρία η Μαγδαληνή χάρισε στο Ρωμαίο αυτοκράτορα Τιβέριο ένα κόκκινο αβγό, χαιρετώντας τον με τα εξής λόγια: ‘Χριστός Ανέστη!’
Επίσης, σε ορισμένα μέρη της Σερβίας οι νοικοκυρές τρίβουν τα μάγουλα των παιδιών με ένα κόκκινο αυγό, για να γίνουν τα παιδιά γερά, και σε ορισμένα σπίτια οι οικίοι πλένουν το πρόσωπό τους με νερό στο οποίο βρισκόταν τα αυγά από την περασμένη νύχτα. Το πρώτο βαμμένο κόκκινο αυγό ονομάζεται ‘προστάτης του σπιτιού’ και φυλάγεται μέχρι το επόμενο Πάσχα. Ο λαός πιστεύει ότι αυτό το αυγό προστατεύει, εκτός από το σπίτι και τα μέλη της οικογένειας, ακόμα και τα χοράφια τους, τα οποία θα δώσουν πλούσιους καρπούς.
Άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα του Πάσχα ανάμεσα στους Σέρβους αποτελεί η Θεία Ευχαριστία, όταν οι πιστοί που νήστευαν επτά εβδομάδες, πάνε στην εκκλησία και κοινωνούν των Αχράντων Μυστηρίων. Συνήθως, μετά την κοινωνία τους στην εκκλησία, τα μέλη της οικογένειας γυρίζουν πίσω στο σπίτι, όπου κάθονται στο τραπέζι και τρώνε πλούσιο γεύμα, για πρώτη φορά μετά από τη νηστεία. Πριν το γεύμα ο σπιτονοικοκύρης λέει και καμιά πρόποση, τραγουδάει από ένα παλιό λαϊκό τραγούδι και εκφράζει διάφορες ευχές για την ευημερία και την προκοπή του σπιτιού. Στο τραπέζι βρίσκεται ψητό της σούβλας, συνήθως αρνίσιο ή κάποτε και χοιρινό κρέας, ένα μπουκάλι κόκκινο κρασί, διάφορα γλυκά και βαμμένα αυγά. Οι Σέρβοι γιορτάζουν το Πάσχα, όπως και τα Χριστούγεννα, μερικές μέρες, μέσα σε εύθυμη ατμόσφαιρα, συναναστρεφόμενοι με τους οικίους, τα παιδιά, τους φίλους και τους κουμπάρους.
