Η Σλάβα είναι η πιο σημαντική γιορτή των Σέρβων.
Μόλις αρχίσει το φθινόπωρο, μαζί του έρχονται και διάφορες θρησκευτικές γιορτές, με τις οποίες οι Σέρβοι πιστοί τιμούν τα ονόματα των Αγίων Πατέρων. Όμως, αυτές οι γιορτές δεν αποτελούν μόνο ευκαιρία για πλούσιο «φαείν και πιείν», όπως το νομίζουν πολλοί, αλλά, πρέπει να πούμε ότι αυτές έχουν ένα βαθύ θρησκευτικό νόημα και μακρά παράδοση.
Η λεγόμενη «γιορτή του σπιτιού» ή «γιορτή κατά την ημέρα βαπτίσματος» υπάρχουν σήμερα μόνο ανάμεσα σε Σέρβους. Τότε οι Σέρβοι τιμούν το όνομα ενός εκ των Αγίων Πατέρων (του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Ιωάννη, του Αγίου Γεωργίου ή του Αγίου Αρχαγγέλου Μιχαήλ) για να αναφέρουμε μόνο μερικούς, που αποτελούν προστάτες του σπιτιού τους και της οικογένειάς τους. Πολλές φορές τιμούν και το όνομα της Παναγίας Θεοτόκου, των Αγίων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, των Αγίων Μάγων, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Στέφανου και άλλων.
Οι εθνολόγοι λένε ότι οι Σέρβοι άρχισαν να γεραίρουν αυτές τις γιορτές τους από τότε που ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό, και εισήγαγαν σ’αυτές και ορισμένα ειδωλολατρικά, δηλαδή προχριστιανικά ήθη και έθιμα. Πολλοί Σέρβοι αναφέρουν τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, ότι «κάθε χριστιανική οικογένεια αποτελεί μια μικρή εκκλησία», και ότι, εκτός από τον Κύριο Ημών Ιησού Χριστό και την Παναγία Θεοτόκου, κάθε σερβική οικογένεια τιμάει και υμνεί και το όνομα ενός εκ των Αγίων Πατέρων, που αποτελεί προστάτη της οικογένειας ενώπιον του Θεού. Ορισμένοι Σέρβοι πιστοί τιμούν το όνομα κάποιου Αγίου Πατέρα, επειδή κατά την ημέρα της γιορτής του βαπτίστηκαν, γιατρεύθηκαν από μια σοβαρή ασθένεια, σώθηκαν από ένα ατύχημα ή όταν ο Άγιος Πατέρας εισάκουσε τις προσευχές τους.
Στη γιορτή αυτή συγκεντρώνεται όλη η οικογένεια και γίνεται τραπέζι με παραδοσιακά φαγητά «σλάβσκι κολάτς» (славски колач) και «κόλλυβα (koljivo)» (кољиво). «Σλάβσκι κολάτς» σημαίνει «κέικ της Σλάβα», αν και μοιάζει περισσότερο με ψωμί. Ανάλογα με το αν ο εορτασμός πέφτει σε περίοδο νηστείας, το σλάβσκι κολάτς φτιάχνεται είτε με είτε χωρίς αβγά, βούτυρο και γάλα.
Στην ημέρα της Σλάβα, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία και συμμετέχει στη Θεία Κοινωνία. Μετά τη λειτουργία, ο ιερέας πηγαίνει στο σπίτι της οικογένειας, όπου κάνει μια σύντομη λειτουργία στη μνήμη του Αγίου που τιμάται και ευλογεί το σλάβσκι κολάτς και τα κόλυβα και ανάβει το κερί της Σλάβα. Αν και δεν είναι απαραίτητο, συχνά ο ιερέας ευλογεί το σπίτι και κάνει μνημόσυνο για τους συγγενείς της οικογένειας που έχουν πεθάνει.
Βασικά στοιχεία μιας «γιορτής του σπιτιού» ανάμεσα σε Σέρβους είναι το κερί, το κόκκινο κρασί, το ειδικό ψωμί, τα κόλλυβα και το θυμίαμα. Το ψωμί και το κόκκινο κρασί συμβολίζουν το Σώμα και το Αίμμα του Ιησού Χριστού, ενώ τα κόλλυβα συμβολίζουν την αιώνια ζωή. Ανήμερα τη γιορτή οι πιστοί πάνε στην Εκκλησία να παρακολουθήσουν Θεία Λειτουργία και να κοινωνήσουν, καλούν τον ιερέα να έρθει στο σπίτι τους και να αγιάσει το ψωμί και το κρασί, να διαβάσει ορισμένα χωρία από την Αγία Γραφή, και να τραγουδήσουν μαζί του και μερικά πνευματικά τραγούδια. Μετά απ’αυτό, οι νοικοκύρηδες καλούν τα μέλη της οικογένειας ή τους φιλοξενούμενους να καθίσουν στο πλούσιο τραπέζι, και τα φαγητά είναι νηστίσιμα την εποχή της Μεγάλης Νηστείας. Όλη αυτή η τελετή έχει σαν σκοπό να υμνούνται οι Άγιοι Πατέρες, να υμνούμε και δοξάζουμε το Θεό..
Για πολύ καιρό οι κομουνιστικές αρχές στη Σερβία απαγόρευσαν στους πιστούς να γεραίρουν τη «γιορτή του σπιτιού», και έτσι οι Σέρβοι τη γιόρταζαν κρυφά, όμως, κατά τα είκοσι και άνω τελευταία χρόνια, οι Σέρβοι γεραίρουν μαχικά και ανοιχτά τη γιορτή τους. «Ο Θεός δε ζήτησε ποτέ εκείνο το οποίο ανήκει στον καίσαρο, δηλαδή εκείνο που ανήκει στον επίγειο κόσμο και στις επίγειες Αρχές, όμως, οι επίγειες Αρχές ζητούσαν πάντα να δώσουμε σ’αυτούς εκείνο που ανήκει στο Θεό, τουλάχιστο τμηματικά»,- έλεγε χαρακτηριστικά ο μακαρίτης Σέρβος Πατριάρχης Παύλος.
Οι πιο συχνές ημέρες εορτών είναι του Αγίου Νικολάου (που πέφτει στις 19 Δεκεμβρίου), του Αγίου Γεωργίου (6 Μαΐου, Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή στις (20 Ιανουαρίου), Αγίου Δημητρίου (8 Νοεμβρίου) και Αγίου Μιχαήλ (21 Νοεμβρίου).
Πολλές Σερβικές κοινότητες, πόλεις, οργανισμοί, πολιτικά κόμματα, εταιρείες, επαγγελματικές ενώσεις γιορτάζουν επίσης τον προστάτη άγιό τους. Για παράδειγμα, η πόλη του Βελιγραδίου γιορτάζει ως Σλάβα της, την Ανάληψη.λιτικά κόμματα, εταιρείες, επαγγελματικές ενώσεις γιορτάζουν επίσης τον προστάτη άγιό τους. Για παράδειγμα, η πόλη του Βελιγραδίου γιορτάζει ως Σλάβα της, την Ανάληψη.
Χωρίς καμία αμφιβολία, το όνομα του Αγίου Νικολάου τιμάει η πλειοψηφία των Σέρβων πιστών, και, επίσης, την ίδια γιορτή γεραίρουν και πολλοί ιεροί ναοί και εκκλησίες της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ακριβώς για αυτό ο λαός μας λέει ότι ένα μισό των Σέρβων πιστών τιμάει το όνομα του Αγίου Νικολάου, και το άλλο μισό είναι καλεσμένοι στη γιορτή. Άλλωστε, στο όνομα του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού είναι αφιερωμένες παραπάνω από 600 εκκλησίες που τελούν υπό δικαιοδοσία της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Σημειώνεται ότι η γιορτή του Αγίου Νικολάου πέφτει την εποχή της μεγάλης Χριστουγεννιάτικης νηστείας, και για αυτό οι πιστοί σήμερα ετοιμάζουν μόνο νηστίσιμα φαγητά. Άλλωστε, το όνομα του Αγίου Νικολάου τιμάται κάθε χρόνο την ίδια ημερομηνία – δηλ. στις 6 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με το παλιό, και στις 19 Δεκεμβρίου σύμφωνα με το νέο ημερολόγιο, την ημέρα όταν, το έτος 343 αυτός ο Άγιος Πατέρας ξεψύχισε. Τα λείψανά του αναπαύονται στην ιταλική πόλη Μπάρι. Ο Άγιος Νικόλαος ήταν επίσκοπος στη Μικρά Ασία και ζούσε στον 4ο αιώνα. Ήταν γνωβστός για την προθυμία του να βοηθάει τους ανθρώπους και είναι προστάτης των ναυτών, των εμπόρων, των παιδιών και των φοιτητών όλου του χριστιανικού κόσμου. Είναι προστάτης των κρατών της Ελλάδας, της Ρωσίας και της Σερβίας.
