Ὁ Στέφανος Οὔρεσης Γ', γιός τοῦ Κράλη Στεφάνου Οὔρεση Β' Μιλοῦτιν καί τῆς Πριγκίπισσας τῆς Οὐγγαρίας Ἐλισσάβετ. Ἦταν καλοῦ χαρακτῆρος καί ἔτυχε ἱκανῆς παιδείας. Ὅταν ὁ πατέρας του (σέ μία προσπάθεια διατηρήσεως τῶν εὐθραύστων πολιτικῶν ἰσοροπιῶν τῆς ἐποχῆς των), τόν ἔστειλε ὄμηρο στήν Ὀρδή τῶν Τατάρων (ἐπικυριάρχων τῆς γειτονικῆς Βουλγαρίας), ὁ νεαρός Πρίγκιπας μέ τήν ἐξαιρετική συμπεριφορά καί τό ἦθος του, πέτυχε νά δημιουργήσει φιλίες μέ Τατάρους εὐγενεῖς. Καί πάλι γιά τήν διατήρηση πολιτικῶν ἰσοροπιῶν, νυμφεύθηκε τήν θυγατέρα τοῦ Βούλγαρου Ἡγεμόνα Σμίλατζ. Τότε τοῦ ἀνατέθηκε ἀπό τόν πατέρα του ἡ διοίκηση τῆς σημαντικῆς περιοχῆς τῆς Ζέτας (Διοκλείας), στήν Ἀδριατική.
Ὁ Στέφανος Ντετσάνσκι εἶναι ἕνας ἀπό τούς πρωταγωνιστές τῆς Ἱστορίας τῆς ἐποχῆς του, ἀλλά καί χαρακτηριστικό παράδειγμα θύματος τῶν αὐλικῶν δολοπλοκιῶν. Τό 1313 (14 χρόνια μετά τόν γάμο τοῦ Μιλούτιν μέ τήν μόλις 5 ἐτῶν Βυζαντινή Πριγκίπισσα Σιμωνίδα, θυγατέρα τοῦ Αὐτοκράτορα Ἀνδρονίκου Β' Παλαιολόγου, μέ τόν ὁποῖο ἐπισφραγίσθηκε ἡ Βυζαντινό - Σερβική Συνθήκη τοῦ 1299), ἡ Σιμωνίδα (μητέρα ἤδη ἑνός γιοῦ, τοῦ Κων/νου, τόν ὁποῖο προωθοῦσε στόν Σερβικό Θρόνο), διέβαλε στό Μιλούτιν τόν γιό του Στέφανο καί πέτυχε νά τόν στρέψει ἐναντίον του. Τό ἀποτέλεσμα τῆς διαβολῆς ἦταν νά συλληφθεῖ ὁ Στέφανος μέ τήν κατηγορία τῆς ἐσχάτης προδοσίας (μαζί μέ τά παιδιά του Δουσάν καί Δουσίτσα), νά τυφλωθεῖ μέ πυρωμένο σίδερο καί νά ὁδηγηθεῖ ὅμηρος στήν ΚΠολη!
Τό βράδυ τῆς ἴδιας ἡμέρας πού ὑπέστη αὐτή τήν φοβερή (ἀλλά κοινή στήν ἐποχή του) τιμωρία, ὁ Στέφανος δέχθηκε τήν "κατ' ὄναρ" ἐμφάνιση τοῦ ἁγ. Νικολάου Ἐπισκόπου Μύρων, ὁ ὁποῖος τοῦ ζήτησε νά μήν θλίβεται, διότι "τά μάτια του ἦσαν στά χέρια του"!
Στήν ΚΠολη ὁ Ἀνδρόνικος Β' δέχθηκε μέ ἐγκαρδιότητα τόν ἐξόριστο τυφλό γιό τοῦ γαμπροῦ του Κράλη Μιλούτιν, ὅμως ὁ Στέφανος δέν προτίμησε γιά διαμονή του τό Ἱερό Παλάτιο, ἀλλά τήν Μονή Παντοκράτορος, ὅπου ἐντυπωσίασε μέ τήν διαγωγή του τούς ἐκεῖ ἀσκουμένους μοναχούς.
Ἡ ἐξορία τοῦ Στεφάνου στήν Βασιλεύουσσα κράτησε πέντε χρόνια. Τό 1318 ὁ Μιλούτιν ἀντιλήφθηκε τήν σκευωρία σέ βάρος τοῦ γιοῦ του καί μετανοημένος τοῦ ζήτησε νά ἐπιστρέψει στήν Σερβία. Τό βράδυ πρίν τήν ἀναχώρησή του ὁ ἐνάρετος Πρίγκιπας, δέχθηκε μία ἀκόμη ἐμφάνιση τοῦ ἁγ. Νικολάου, κατά τήν ὁποία ὁ Ἅγιος φάνηκε νά τοῦ προσφέρει ἕνα ζευγάρι μάτια! Ὅταν συνῆλθε ἀπό αὐτό τό ὅραμα ὁ Στέφανος βρέθηκε θαυματουργικά θεραπευμένος!
Ὁ Μιλούτιν ἀπεβίωσε τό 1321 καί ὁ Στέφανος στέφθηκε Κράλης τῶν Σέρβων (μαζί μέ τόν γιό του Στέφανο Οὔρεση Δ' Δουσάν), στό Πέκκιο, ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο Σερβίας Νικόδημο (1317 - 1324). Ἀρχικά ἀντιμετώπισε τήν ἐπανάσταση ἐναντίον του τοῦ ἀδελφοῦ του Κων/νου, γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς ὁποίας στράφηκε διπλωματικά πρός τήν Δύση καί τόν Πρίγκιπα τοῦ Τάραντα Φίλιππο. Ταυτόχρονα πρότεινε στόν ἀδελφό του νά ζήσει εἰρηνικά μαζί του, δεύτερος μετά ἀπό αὐτόν στό βασίλειό του, ἀλλά ὁ Κων/νος προτίμησε τήν ἐνοπλη ἀντιπαράθεση, κατά τήν ὁποία νικήθηκε καί αἰχμαλωτίσθηκε.
Στόν στρατιωτικό τομέα ὁ Στέφανος σημείωσε μεγάλες ἐπιτυχίες σέ βάρος τῶν Βυζαντινῶν καί τῶν Βουλγάρων, μέ ἀρχηγό τοῦ στρατοῦ του τόν Δουσάν (τό 1330 λ.χ. νίκησε στό Βελασβούδιο τούς Βουλγάρους καί τούς Βυζαντινούς τοῦ Μιχαήλ Σισμάν). Ἀναμίχθηκε στόν ἐμφύλιο πόλεμο μεταξύ τῶν δύο Ἀνδρονίκων (Β' καί Γ') καί βοήθησε στρατιωτικά τόν Ἀνδρόνικο Β', τό 1327. Προηγουμένως, τό 1326 ἤ 1327, εἶχε νυμφευθεῖ τήν ἀνηψιά τοῦ Αὐτοκράτορα Πριγκίπισσα Μαρία, ἐγγονή τοῦ λογίου ἀνωτάτου ἀξιωματούχου Θεοδώρου Μετοχίτη.
Στόν κοινωνικό τομέα ὁ Στέφανος ὑπῆρξε γενναιόδωρος πρός τούς πτωχούς καί ἔστειλε μεγέλες δωρεές στή Μονή Παντοκράτορος ΚΠόλεως καί σέ Μονές τοῦ Ἁγίου Ὄρους, τῶν Ἱεροσολύμων καί τῆς Ἀλεξανδρείας. Σέ ἀνάμνηση τῶν νικῶν του, συνεργαζόμενος μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Σερβίας ἅγ. Δανιήλ, ὕψωσε τήν περίφημη Μονή τῆς Ἀναλήψεως τοῦ Κυρίου, στό Ντέτσανι τοῦ Κοσσυφοπεδίου. Ἡ ἀνέγερση ἄρχισε τό 1327 καί ὁλοκληρώθηκε τό 1335, μετά τόν θάνατό του, ἀπό τόν γιό καί διάδοχό του Τσάρο Δουσάν.
Πιστός στήν παράδοση τῶν Σέρβων Ἡγεμόνων, ὁ Κράλης Στέφανος ἐπιθυμοῦσε νά ἀποσυρθεῖ ἀπό τήν πολιτική καί τόν κόσμο καί νά ἡσυχάσει στήν κτητορική του Μονή, ὅμως ἔπεσε θῦμα τῆς φιλαρχίας τοῦ γιοῦ του Δουσάν, ὁποῖος - παρασυρμένος ἀπό τίς στρατιωτικές του ἐπιτυχίες - τόν φυλάκισε στό φρούριο τῆς Σβένης. Ἐκεῖ τελειώθηκε μαρτυρικά, μέ στραγγαλισμό ἤ ἀπαγχονισμό, τό 1331. Τόν ἑπόμενο χρόνο μετανοημένος ὁ Δουσάν, μετέφερε τό σῶμα τοῦ πατέρα του στή Μονή τῆς Ντέτσανης καί τό ἐνταφίασε ἐκεῖ, σέ μαρμάρινο τάφο. Τό 1339 τό Λείψανο τοῦ ἁγ. Στεφάνου ἀνακομίσθηκε ἀδιάφθορο. Σήμερα φυλάσσεται στή Μονή τῆς Ντέτσανης, ἐνδεδυμένο μέ βασιλικά ἐνδύματα.
Ὁ ἅγ. Στέφανος ἐλεήθηκε ἀπό τόν Θεό "μετά θάνατον", μέ τό χάρισμα τῶν ἰαμάτων. Ἔχουν καταγραφεῖ πολλές περιπτώσεις θεραπείας ἀσθενῶν, κυρίως τυφλῶν ἤ ἀτόμων μέ σοβαρές παθήσεις τῶν ὀφθαλμῶν, οἱ ὁποῖοι θεραπεύθηκαν ἐπικαλούμενοι τήν πρεσβεία του, ἀφοῦ προσκύνησαν τό χαριτόβρυτο Λείψανό του.
Ἡ μνήμη του τιμᾶται τήν 11η Νοεμβρίου.
