Ky martir i lavdëruar i Krishtit lindi në Lampsaka të Frigjisë. Që në vitet e fëmijërisë, prindërit e tij, njerëz të thjeshtë, e frymëzuan aq shumë me dashuri për virtytet ungjillore, saqë Krishti i dhuroi shumë herët atij një rojtari të thjeshtë patash hirin e shërimit të sëmundjeve të njerëzve dhe të kafshëve, si dhe dëbimin e shpirtrave të ndyrë.
Vajza e perandorit Gordian (238-244) ishte zotëruar prej kohësh nga një demon i tmerrshëm, që nuk pyeste as për përpjekjet e mjekëve dhe as të magjistarëve, të cilët donin ta dëbonin. Një ditë, ajo thirri me sa zë kishte: “Vetëm Trifoni e ka fuqinë që të më dëbojë!”. Perandori dërgoi njerëz në mbarë perandorinë që ta gjenin këtë shërues dhe e zbuluan në personin e një djali të ri 17-vjeçar, i cili po kulloste patat.
Trifonin e sollën në Romë dhe, me anë të fuqisë së lutjes së tij, demoni u dëbua nga vajza në formën e një qeni të zi me pamje të urryer. Kjo ngjarje u bëri të ditur banorëve të qytetit se ai dhe të ngjashmit me të pjella të Satanit, atit të ligësisë, nuk kanë kurrfarë pushteti mbi të krishterët. Perandori mirënjohës e mbushi Trifonin plot me dhurata, të cilat ai ua shpërndau të varfërve gjatë kthimit për në vendlindje.
Kur u kthye, u mor përsëri me kullotjen e patave, duke bërë mrekulli dhe të mira, si bekime qiellore përreth tij, derisa shpërtheu persekutimi në kohën e Decit (250). E denoncuan tek Akuilini, prefekti i Lindjes, si një përhapës të rrezikshëm të Krishterimit. Ai u dorëzua vetë tek ushtarët që erdhën për ta arrestuar dhe qëndroi i qetë përpara gjykatës në Nikea, duke shpërfillur si kërcënimet ashtu dhe lajkat e prefektit.
Fillimisht e lidhën në një shtyllë, ku e rrahën për tri orë me shpata druri që përdoreshin gjatë stërvitjeve ushtarake. Kur e panë se nuk donte t’ia dinte për dhimbjet, e lidhën pas kalit të Akuilinit dhe e detyruan të vraponte pas tij jashtë qytetit, zbathur dhe nëpër rrugë plot me gurë. Kur e kthyen në Nikea, meqë martiri nuk pranonte t’i falej statujës së perandorit, i ngulën gozhdë në këmbë dhe e çuan në forumin e qytetit. Atje ushtarët vazhduan ta torturonin, i thyen gjymtyrët, i dogjën brinjët me pishtarë, tortura që ai i duroi me gëzim duke u lutur për xhelatët e tij.
Durimi i martirit të ri, vuajtjet e të cilit u shndërruan nga dashuria e Krishtit në kënaqësi qiellore, fitoi admirimin e turmës. Papritur, një kurorë lulesh e zbukuruar me gurë të çmuar zbriti nga qielli dhe qëndroi mbi kokën e tij. Akuilini, i dëshpëruar për faktin që pafuqia e tij ishte shfaqur sheshit, urdhëroi ekzekutimin e martirit të shenjtë jashtë qytetit, por Trifoni dha shpirt para se xhelati t’i priste kokën.
Të krishterët e Nikeas kishin një dëshirë të madhe për të mbajtur lipsanin e tij në qytetin e tyre, por shenjtori, në një vegim, u bëri të ditur se vullneti i tij ishte që të prehej në atdhe, në Frigji. Atëherë ia çuan trupin në Lampsaka, ku kreu shumë mrekulli gjatë shekujve. Ai lutet për mbrojtjen e kopshteve dhe bimëve nga karkalecat dhe të gjitha llojet e insekteve.
